Sanat bizi kurtaramaz. İklim değişikliğiyle ilgilenen sanatın sorunu da budur.
Haftalar önce Aşağı Manhattan sokaklarındaki galerilerde dolaşırken, binlerce kilometre uzaktaki Kanada ormanlarını kasıp kavuran yangınlardan çıkan dumanı ciğerlerimde hissedebiliyor ve kokusunu alabiliyordum. Gelmiş geçmiş en sıcak yaz olacağa benzeyen bu yazdaki uyumsuzluk beni meraklandırdı: Dünyanın alevler içinde olduğunu hissettiğinizde sanata nasıl bakıyorsunuz?
“Spora” Şunda İsviçre enstitüsü East Village’da bir sergiden çok bir müdahale var. Serginin eş küratörü Alison Coplan, projeyi açık uçlu olarak nitelendirdi. Projeyi sunan beş sanatçıdan oluşan uluslararası gruba yeni eserler ve sanatçılar katılacak.
Enstitü’nün merdiven boşlukları, koridorlar ve çatı katı gibi “galeri dışı alanlarında” yer alan “Spora” yavaş hareket ediyor, geçici ve bazen gözden kaçırılması kolay. Ancak iklim krizini bir sorun olarak ciddiye alıyor. Hatta sanat olarak da başarılıdır.
Bazı görsel deneyimler izleyiciyi arının çiçeğe çekilmesi gibi içine çeker. Vivian Suter’in yeşil ve sarı zemin üzerindeki turuncu kürelerden oluşan isimsiz duvar resmi (2023), müzenin çatısının üzerinde parlıyor, sadece birkaç blok ötede görülebiliyor ve daha yüksek komşu binanın yan tarafının iki katını kapsıyor.
Müzedeki en ilgi çekici görsel an, Mary Manning’in 2023 tarihli, uzun başlıklı çerçeveli fotoğraf kolajı: “Ve şimdiye kadar yaşadığımız tüm hayatlar ve henüz yaşanmamış tüm hayatlar ağaçlarla ve değişen yapraklarla dolu (Jenni için)” Sonbaharda akçaağaçlardan oluşan büyük bir tablo var ve bir dizi dikey boyalı şeridin yanındaki bir merdivende asılı duruyor.
Binanın her yerinde bulunan şeritler, bir zamanlar beyaz olan duvarların yeniden boyanması ve rötuşlanmasının artık bunun yerine kalan karışık boyayla yapılması gerektiğini belirten konsept sanatçısı Helen Mirra’nın direktifinin bir sonucudur. Eser hem devam eden renk kullanımını hem de müze personelinin boyama çalışmalarını görselleştiriyor. Sergideki, temel, gizli ve çoğu zaman ev içi emeği öne çıkaran “bakım sanatı”nın ahlak anlayışını güncelleyen iki eserden biri olan bu eser, New York City’nin eski misafir sanatçısı Mierle Laderman Ukeles tarafından geliştirildi. Temizlik İşleri Müdürlüğü oldu.
Mirra’nın çizgileriyle birlikte Manning’in fotoğraflarına baktığımda, Manning’in hiçbir zaman ekolojik olarak değerlendirmediğim görüntülerinin aslında hiperlokal bir ortamın belgeleri olduğunu fark ettim. Bir ağacın sararmış yaprakları arasından süzülen ışık, Manning’in montajındaki iki küçük görüntüde yer alan vitray pencerelerle ilgilidir. Ağaç fotoğrafında, Manning’in sanatçı ve küratör Jenni Crain (çalışmanın ithaf edildiği kişi) için anıttan ayrıldığı sırada St. Mark’s Kilisesi’nde çekilmiş anlık fotoğraf boyutunda bir baskı yer alıyor. Ağacın solundaki benzer boyuttaki bir başka fotoğraf, Bowery’de çekilmiş bir vitray pencerenin detayını gösteriyor. Manning’in çalışmaları açıkça kentseldir ancak galeri kapılarının hemen ötesindeki çevreye dair keskin bir farkındalığı da beraberinde getirir.
“Spora”nın görsel cazibesi büyük ölçüde bu sanatçıların çalışmalarıyla sona eriyor, ancak müzenin kendisi daha çok hareketli bir etkinlik olarak odak noktasına geliyor. Finli sanatçı Jenna Sutela çatıda, karnında yaklaşık 1000 solucan bulunan uzun, büyük boy bir bahçe topuna benzeyen bir kompost kutusu heykeli olan parlak kromdan “Vermi-Sibyl” (2023) inşa etti.
Organik ayrışmadan oluşan bir “toprak pili” ile güçlendirilen “Vermi-Sibyl”, kendi uyarladığı bir sesle konuşuyor Marjory, çöp yığını, Jim Henson’ın 1980’lerdeki televizyon dizisi Fraggle Rock’taki bir karakterdi ve düzenli olarak İsviçre enstitüsü personeli tarafından toplanan artıklarla geçiniyordu. Kompostlama sürecinde sıcaklık, nem ve biyoelektrik aktivite gibi çevresel faktörler üretilen sesi değiştirecek şekilde programlanmıştır.
Aynı şekilde görülmeyen bir şey de, yerli sanatçı ve etnobotanikçi T’uy’t’tanat-Cease Wyss’in bir süre heykelsi bir çalışma oluşturmak için kullanacağı malzemeler olan mantar sporları ve talaşla dolu temiz torbalar içeren, merdivenin tepesindeki cam cepheli bir buzdolabıdır. “wa lúlem ta ts’áytens tl’a stéwa ḵin” (Mantarlar şarkı söylüyor)” olarak adlandırılacak, bu “biyosonik sentezleyicilerin” kullanımını vaat ediyor ve sonunda oyulmuş bir karaağaç kütüğünü içerebilir (veya içermeyebilir).
Başka bir bağlamda, tamamlanmamış kalite bir başarısızlık gibi görünebilir. Ancak burada, kökleri İsviçre enstitüsünün işleyişinin derinliklerine uzanan ve gelecekteki sanat eserleri için tohumları henüz filizlenmeyen, devam eden bir denemenin ve davetin parçası olan, devam eden bir deneye kısa bir bakış var.
İsviçre enstitüsünün müdürü Stefanie Hessler ile yaptığım sohbette, müzelerin ideolojilerini ve iktidar yapılarını dönüştüren Hans Haacke gibi 1960’ların sonlarında kavramsal sanatçıları tanımlamak için kullanılan terimi benimseyen “ekolojik kurumsal eleştiri”den bahsetti. Subject’e sanatını yaptı. (Hessler “Spora”yı kıdemli küratör ve program yöneticisi Coplan ile organize etti.) Ancak soru şu: kurumlar bu işi kendi başlarına yapabilecek kapasitede mi?
Yanıt olarak, müze faaliyetleriyle ilgilenen herkesin enerji tüketimini, nakliye maliyetlerini ve bireysel havayolu uçuşlarını belgeleyen ve 2019’dan kalma kapsamlı enerji denetimi elektronik tabloları aldım. Galeri İklim Koalisyonu hesap makinesi uygulaması Enstitünün karbon ayak izini takip etmek. (İsviçre Enstitüsü, New York’taki koalisyonun kurucu üyesidir.) Veriler, 2019’dan 2022’ye kadar 44 tCO2e veya ton karbondioksit eşdeğeri azalma olduğunu gösteriyor.
Bir kurumun konuyu daha derinlemesine inceleyerek iklim üzerindeki etkisini ölçmeye çalışmasını hayal etmek takdire şayan. Ve “Spora” izleyiciyi sistemleri düşünmeye teşvik ediyor: müzelerin şehirler bağlamında binalar olarak nasıl var olduğu. Müzeler sanatçıların ve müze çalışanlarının işyerleridir.
Peki, uluslararası sanat fuarları, küresel mega galeriler, müzayede evleri ve sanat depolarından oluşan sanat dünyasının daha geniş ekolojisiyle ilgilenen muhasebe nasıl görünür? Peki milyarder koleksiyoncuları özel jetlerini uçurmayı bırakmaya kim ikna edecek?
spora
10 Mayıs 2025’e kadar İsviçre Enstitüsü, 38 St Marks Place, Manhattan, (212) 925-2035; swissinstitute.net.
Haftalar önce Aşağı Manhattan sokaklarındaki galerilerde dolaşırken, binlerce kilometre uzaktaki Kanada ormanlarını kasıp kavuran yangınlardan çıkan dumanı ciğerlerimde hissedebiliyor ve kokusunu alabiliyordum. Gelmiş geçmiş en sıcak yaz olacağa benzeyen bu yazdaki uyumsuzluk beni meraklandırdı: Dünyanın alevler içinde olduğunu hissettiğinizde sanata nasıl bakıyorsunuz?
“Spora” Şunda İsviçre enstitüsü East Village’da bir sergiden çok bir müdahale var. Serginin eş küratörü Alison Coplan, projeyi açık uçlu olarak nitelendirdi. Projeyi sunan beş sanatçıdan oluşan uluslararası gruba yeni eserler ve sanatçılar katılacak.
Enstitü’nün merdiven boşlukları, koridorlar ve çatı katı gibi “galeri dışı alanlarında” yer alan “Spora” yavaş hareket ediyor, geçici ve bazen gözden kaçırılması kolay. Ancak iklim krizini bir sorun olarak ciddiye alıyor. Hatta sanat olarak da başarılıdır.
Bazı görsel deneyimler izleyiciyi arının çiçeğe çekilmesi gibi içine çeker. Vivian Suter’in yeşil ve sarı zemin üzerindeki turuncu kürelerden oluşan isimsiz duvar resmi (2023), müzenin çatısının üzerinde parlıyor, sadece birkaç blok ötede görülebiliyor ve daha yüksek komşu binanın yan tarafının iki katını kapsıyor.
Müzedeki en ilgi çekici görsel an, Mary Manning’in 2023 tarihli, uzun başlıklı çerçeveli fotoğraf kolajı: “Ve şimdiye kadar yaşadığımız tüm hayatlar ve henüz yaşanmamış tüm hayatlar ağaçlarla ve değişen yapraklarla dolu (Jenni için)” Sonbaharda akçaağaçlardan oluşan büyük bir tablo var ve bir dizi dikey boyalı şeridin yanındaki bir merdivende asılı duruyor.
Binanın her yerinde bulunan şeritler, bir zamanlar beyaz olan duvarların yeniden boyanması ve rötuşlanmasının artık bunun yerine kalan karışık boyayla yapılması gerektiğini belirten konsept sanatçısı Helen Mirra’nın direktifinin bir sonucudur. Eser hem devam eden renk kullanımını hem de müze personelinin boyama çalışmalarını görselleştiriyor. Sergideki, temel, gizli ve çoğu zaman ev içi emeği öne çıkaran “bakım sanatı”nın ahlak anlayışını güncelleyen iki eserden biri olan bu eser, New York City’nin eski misafir sanatçısı Mierle Laderman Ukeles tarafından geliştirildi. Temizlik İşleri Müdürlüğü oldu.
Mirra’nın çizgileriyle birlikte Manning’in fotoğraflarına baktığımda, Manning’in hiçbir zaman ekolojik olarak değerlendirmediğim görüntülerinin aslında hiperlokal bir ortamın belgeleri olduğunu fark ettim. Bir ağacın sararmış yaprakları arasından süzülen ışık, Manning’in montajındaki iki küçük görüntüde yer alan vitray pencerelerle ilgilidir. Ağaç fotoğrafında, Manning’in sanatçı ve küratör Jenni Crain (çalışmanın ithaf edildiği kişi) için anıttan ayrıldığı sırada St. Mark’s Kilisesi’nde çekilmiş anlık fotoğraf boyutunda bir baskı yer alıyor. Ağacın solundaki benzer boyuttaki bir başka fotoğraf, Bowery’de çekilmiş bir vitray pencerenin detayını gösteriyor. Manning’in çalışmaları açıkça kentseldir ancak galeri kapılarının hemen ötesindeki çevreye dair keskin bir farkındalığı da beraberinde getirir.
“Spora”nın görsel cazibesi büyük ölçüde bu sanatçıların çalışmalarıyla sona eriyor, ancak müzenin kendisi daha çok hareketli bir etkinlik olarak odak noktasına geliyor. Finli sanatçı Jenna Sutela çatıda, karnında yaklaşık 1000 solucan bulunan uzun, büyük boy bir bahçe topuna benzeyen bir kompost kutusu heykeli olan parlak kromdan “Vermi-Sibyl” (2023) inşa etti.
Organik ayrışmadan oluşan bir “toprak pili” ile güçlendirilen “Vermi-Sibyl”, kendi uyarladığı bir sesle konuşuyor Marjory, çöp yığını, Jim Henson’ın 1980’lerdeki televizyon dizisi Fraggle Rock’taki bir karakterdi ve düzenli olarak İsviçre enstitüsü personeli tarafından toplanan artıklarla geçiniyordu. Kompostlama sürecinde sıcaklık, nem ve biyoelektrik aktivite gibi çevresel faktörler üretilen sesi değiştirecek şekilde programlanmıştır.
Aynı şekilde görülmeyen bir şey de, yerli sanatçı ve etnobotanikçi T’uy’t’tanat-Cease Wyss’in bir süre heykelsi bir çalışma oluşturmak için kullanacağı malzemeler olan mantar sporları ve talaşla dolu temiz torbalar içeren, merdivenin tepesindeki cam cepheli bir buzdolabıdır. “wa lúlem ta ts’áytens tl’a stéwa ḵin” (Mantarlar şarkı söylüyor)” olarak adlandırılacak, bu “biyosonik sentezleyicilerin” kullanımını vaat ediyor ve sonunda oyulmuş bir karaağaç kütüğünü içerebilir (veya içermeyebilir).
Başka bir bağlamda, tamamlanmamış kalite bir başarısızlık gibi görünebilir. Ancak burada, kökleri İsviçre enstitüsünün işleyişinin derinliklerine uzanan ve gelecekteki sanat eserleri için tohumları henüz filizlenmeyen, devam eden bir denemenin ve davetin parçası olan, devam eden bir deneye kısa bir bakış var.
İsviçre enstitüsünün müdürü Stefanie Hessler ile yaptığım sohbette, müzelerin ideolojilerini ve iktidar yapılarını dönüştüren Hans Haacke gibi 1960’ların sonlarında kavramsal sanatçıları tanımlamak için kullanılan terimi benimseyen “ekolojik kurumsal eleştiri”den bahsetti. Subject’e sanatını yaptı. (Hessler “Spora”yı kıdemli küratör ve program yöneticisi Coplan ile organize etti.) Ancak soru şu: kurumlar bu işi kendi başlarına yapabilecek kapasitede mi?
Yanıt olarak, müze faaliyetleriyle ilgilenen herkesin enerji tüketimini, nakliye maliyetlerini ve bireysel havayolu uçuşlarını belgeleyen ve 2019’dan kalma kapsamlı enerji denetimi elektronik tabloları aldım. Galeri İklim Koalisyonu hesap makinesi uygulaması Enstitünün karbon ayak izini takip etmek. (İsviçre Enstitüsü, New York’taki koalisyonun kurucu üyesidir.) Veriler, 2019’dan 2022’ye kadar 44 tCO2e veya ton karbondioksit eşdeğeri azalma olduğunu gösteriyor.
Bir kurumun konuyu daha derinlemesine inceleyerek iklim üzerindeki etkisini ölçmeye çalışmasını hayal etmek takdire şayan. Ve “Spora” izleyiciyi sistemleri düşünmeye teşvik ediyor: müzelerin şehirler bağlamında binalar olarak nasıl var olduğu. Müzeler sanatçıların ve müze çalışanlarının işyerleridir.
Peki, uluslararası sanat fuarları, küresel mega galeriler, müzayede evleri ve sanat depolarından oluşan sanat dünyasının daha geniş ekolojisiyle ilgilenen muhasebe nasıl görünür? Peki milyarder koleksiyoncuları özel jetlerini uçurmayı bırakmaya kim ikna edecek?
spora
10 Mayıs 2025’e kadar İsviçre Enstitüsü, 38 St Marks Place, Manhattan, (212) 925-2035; swissinstitute.net.